Eigenschap 1: Wees proactief, principes van persoonlijk inzicht
Stephen R. Covey benoemt in zijn boek ‘De 7 eigenschappen van effectief leiderschap’ een aantal eigenschappen waarmee je eigenaar wordt van je eigen doelen en daar effectief de leiding in neemt. Dit 4e blog over de 1e eigenschap: wees proactief! Over principes van persoonlijk inzicht.
Heb jij al een beeld van de principes van waaruit je wilt leven en geven, wat je doelen zijn? Dit is de metaforische ladder tegen de muur. Je loopt omhoog. Maar staat jouw ladder tegen de juiste muur?
Ik help, dus ik besta
In mijn jonge jaren vond ik het heerlijk om mijn vader te helpen. Samen op zaterdag naar de markt: spullen uitladen, achter de marktkraam verkopen en weer inladen. Mijn vader had mijn hulp nodig, ik voelde me verantwoordelijk en gewaardeerd, en vooral gezien om mijn prestaties.
Terugkijkend, heb ik een conditionering ontwikkeld: Zodra er hulp van mij werd gevraagd ging ik hard werken, ik ging presteren. Ik hielp op de manier waarop de ander geholpen wilde worden. Het was een reactie op een stimulus. Ik werd gezien, dus ik besta.
Stephen Covey en Pavlov’s keuzevrijheid
Je kan primair reageren op wat je ziet, hoort of voelt (* de Pavlov reactie) maar je kan ook bewust kiezen welke reactie je geeft, of juist niet geeft. Stephen Covey geeft aan dat er tussen stimulus en response jouw keuzevrijheid zit.
Je kiest in vrijheid zodra je beseft dat je in het bezit bent van een vrije wil, een geweten, voorstellingsvermogen en zelfbewustzijn. Door deze 4 aspecten te ontwikkelen en te gebruiken bij het maken van keuzes, kies je bewust en neem je verantwoordelijkheid voor je reactie.
Je geweten is gestoeld op paradigma´s en principes, zoals in eerdere blogs beschreven. Met je voorstellingsvermogen, noem het creativiteit, denk je na over wat je wilt bereiken, je doel. daarmee ga je aan de slag.
Je kan dit beperken tot je werk, dit is de reden dat mensen Covey vaak associëren met een managementboek. Wil je echter ook de perfecte ouder zijn, het modelkind, de liefhebbende partner of de beste vriend? Dan kan je daar ook ideeën en doelen voor ontwikkelen en daar actief aan werken. Je zelfbewustzijn vergroot je bijvoorbeeld door coaching, intervisie, feedback en zelfreflectie. Maar ook gewoon door wat je meemaakt in je leven.
Van weten naar gevoelde keuze
Tijdens mijn haptonomie opleiding heb ik leren voelen, ik werd ‘wilsbekwaam’. Ik voelde mijn grenzen en leerde mijn verantwoordelijkheid nemen voor mijn keuzes. Een eyeopener voor mijzelf. Dit leren was, en is nog steeds, voor mij een ervaringsproces.
Ik heb geleerd ruimte te nemen tussen de vraag van een ander: ‘Kan je me helpen?’, mijn stimulus, en mijn eerste impuls ‘natuurlijk doe ik dat voor je’, mijn oude primaire response. In die ruimte leerde ik dat ik mag kiezen wat ik wilde en welke reactie ik geef aan de ander.
Vraagje aan jou? Zijn er situaties waarin je reactief bent? wat triggert je, jouw stimulus, waardoor je in een standaard response schiet?
Werken in je cirkel van Invloed
Covey introduceert de cirkel van invloed en daarbuiten de cirkel van betrokkenheid. In de cirkel van invloed, die zijn basis vindt in jouw principes, ben je invloedrijk en proactief.
Vanuit deze cirkel ga je werken aan datgene wat je zelf wilt bereiken: wie wil je zijn, wat of hoe wil je iets toevoegen in het leven van anderen?
Hoe helderder je basisprincipes zijn, hoe sneller je weet wat je wilt en kan doen. De centrale vraag van iemand die in zijn cirkel van invloed werkt: “wat kan ik doen om….”. Op de puntjes kan je jouw principes plaatsen. Bijvoorbeeld: Wat kan ik doen om behulpzaam te zijn?
Daarbuiten zit de cirkel van betrokkenheid: de ander, de buitenwereld…
Reactieve mensen praten vaak over ‘de ander’: “Hij maakt me kwaad”, “Ik moet van haar”, “Ik kan er niets aan doen”,” Ja maar, zo is het hier nu eenmaal” etc. Veel mensen besteden tijd aan zaken waar ze geen invloed op hebben of hun invloed niet kunnen gebruiken. Roddelen vind ik hier een voorbeeld van, maar ook klagen en zeuren zonder het te willen of kunnen oplossen. Je maakt je dan druk over je cirkel van betrokkenheid
Hoe praat jij? Hoe meer je werkt aan datgene waar je invloed op kunt hebben, hoe groter je invloed wordt. Dat wil jij toch ook?
Lang leve de financiële crisis
Vele ondernemers hebben de financiële crisis meegemaakt. Ik ook. Ik gaf de crisis ‘de schuld’ van de verminderde omzet en opdrachten. Echter, dankzij deze crisis ben ik opnieuw gaan nadenken wat ik met de rest van mijn werkende leven wilde.
Ik kwam erachter dat ik in de verkoop niet op mijn plek zat. Ik hielp het bedrijf en mijn collega’s, zij vonden zichzelf ongeschikt voor verkoop en hadden hulp hierbij nodig. Ik deed dit vak vanuit loyaliteit naar hun, en met mijn prestatiegerichtheid. Een carrièrepad bedacht met mijn hoofd. En zeer waarschijnlijk ook de erkenning en het compliment van mijn vader gezocht.
De crisis maakte eigenlijk inzichtelijk dat ik al een tijdje niet meer lekker in mijn vel zat. De oorzaak was helemaal niet de crisis. Ik kon niet voldoende waarde toevoegen in mijn leven, dat wat ik uit mijzelf wilde weggeven. Maar wat ik dan wel wilde dat leidde tot een kleine identiteitsciris.
Hoe proactief ben jij?
Het was best een zoekpad hoe mijn ladder stond en wat mijn doel is. In verkoop liep ik omhoog. Ik maakte carrière. Ik had alleen niet door dat mijn ladder tegen de verkeerde muur stond. Ik deed dit vak voor anderen, niet omdat ik voelde dat ik daardoor echt toevoegde. Ik merkte dat ik niet mijn doel in mijn leven aan het vervullen was, want deze klim was zwaar. Het was hard werken.
Coachen is mijn passende vak. Ik kwam hierachter na een loopbaan coaching en assesment en vele gesprekken met mensen over ‘wie ben ik’. En ook door veel tijdelijk werk te accepteren waarin ik experimenteerde met nieuwe vakken zoals interim management, sales trainer en adviseur.
Coaching , ik wil me hier continue meer in verdiepen, vanuit mijn eigen motivatie. Door de reacties van mijn klanten weet ik dat ik waarde toevoeg in het leven van mensen. En zo voelt dat ook voor mij. Dat ik ze versterk in hun autonomie, authenticiteit, in verbinding met hun omgeving en in het plezier in hun leven. Grote woorden, besef ik me, maar wel werkend vanuit mijn basisprincipes. Ik kies ervoor niet in de help-reflex te schieten, maar mijn eigen principes en prioriteiten te volgen.
Heb jij al een beeld van de principes van waaruit je wilt leven en geven, wat je doelen zijn? Dit is de metaforische ladder tegen de muur. Je loopt omhoog, omdat het jouw ladder is en tegen de goede muur. Waardoor je je verantwoordelijk voelt het goede te willen doen. Mijn ladder staat nu tegen de goede muur. Ik loop gewoon door omhoog, het is leuk en licht. Het voelt amper als werken.
Wat kan jij vandaag zelf in gang zetten binnen jouw cirkel van invloed, wat een positief effect heeft op het bereiken van jouw doelen? Zowel zakelijk, sociaal, relationeel en in je gezin? Maak het klein, realistisch, want iedere kleine actie maakt al rimpels in het water. Niet omdat je wat terug verwacht maar omdat je het wilt geven.